Wat betekent het spreekwoord wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd?
Het Nederlandse spreekwoord 'wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd' wordt regelmatig gebruikt, maar wat betekent het nu precies? Veel mensen horen dit gezegde op school, in gesprekken met familie of als advies van ouderen. Toch blijft de precieze betekenis voor sommigen een raadsel. In dit artikel leggen we uit wat er met dit spreekwoord bedoeld wordt, geven we voorbeelden van gebruik en gaan we in op de oorsprong.
Letterlijke betekenis van het spreekwoord
Het spreekwoord betekent letterlijk dat als je geen respect of waardering hebt voor de kleine dingen in het leven, je het ook niet verdient om de grote dingen te ontvangen of daarvan te genieten. Het woord 'weerd' is een oude vorm van 'waard', wat tegenwoordig betekent dat iets waarde heeft of verdiend wordt.
Toepassing in het dagelijks leven
Dit gezegde wordt vaak gebruikt om mensen eraan te herinneren dat ze niet alleen moeten streven naar groot succes, rijkdom of erkenning. Ook de kleinere prestaties, eenvoudige dingen of kleine gebaren tellen mee. Wanneer iemand voortdurend grote verwachtingen heeft, maar geen waardering toont voor alledaagse zaken, kan dit spreekwoord als advies worden gegeven.
Voorbeelden van gebruik
Stel dat een kind niet blij is met een klein cadeautje, omdat het liever iets groters wilde. Een ouder zou dan kunnen zeggen: 'Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd.' Ook in werksituaties wordt het spreekwoord gebruikt wanneer iemand ontevreden is met een bescheiden begin of een kleine promotie. Het onderstreept het belang van dankbaarheid en waardering, ongeacht de grootte van wat je ontvangt.
Herkomst van het spreekwoord
De oorsprong van dit spreekwoord ligt in de zestiende of zeventiende eeuw. Het werd vooral gebruikt in protestantse kring, waar soberheid en dankbaarheid belangrijke waarden waren. Hoewel de spelling in de loop der eeuwen is veranderd, is de moraal van het spreekwoord bijna ongewijzigd gebleven. De ouderwetse spelling 'weerd' in plaats van 'waard' geeft een historisch tintje aan deze uitdrukking.
Waarom wordt dit spreekwoord nog steeds gebruikt?
Ondanks de verouderde taalvorm wordt het spreekwoord nog steeds toegepast omdat de boodschap tijdloos is. In onze huidige samenleving, waarin veel mensen streven naar altijd meer, groter en beter, is het belangrijk om niet te vergeten dat de kleine dingen het fundament zijn van grotere prestaties. Waardering voor kleine momenten, kleine successen en dagelijkse gebaren leidt vaak tot meer geluk op de lange termijn.
Vergelijkbare spreekwoorden
Andere spreekwoorden met een soortgelijke betekenis zijn 'tevredenheid is het grootste geluk' en 'met weinig tevreden zijn is een kunst'. In al deze gezegden ligt een duidelijke boodschap: wees dankbaar voor wat je hebt, hoe klein ook.
